Financiering krijgen is niet meer zo makkelijk als het ooit leek: je ging naar de bank, je aanvraag werd goedgekeurd en je kon verder met ondernemen. Nu is het een stuk ingewikkelder: de banken zijn terughoudend en hoe moet je nu weten welke alternatieve financieringsbron past bij jou en je onderneming? Arnoud Doornbos, Associate Partner van Ilfa, legt uit dat de weg van investeringsbeslissing naar succesvolle financiering niet moeilijk hoeft te zijn, je moet vooral de juiste stappen nemen.
Je hoort vaak dat het voor mkb-bedrijven moeilijk is om financiering te krijgen. Hoe komt dat?
Het vinden van financiering bij de bank of bij niet-bancaire partijen is altijd een actueel thema. Vaak wordt dit inderdaad als moeilijk ervaren. De oorzaken hiervan liggen de ene keer binnen de mkb-onderneming, bijvoorbeeld omdat het niet financieel niet goed gaat of omdat er geen goede liquiditeitsprognose is, andere keren gaat het om externe factoren, bijvoorbeeld door corona of door de regelgeving van banken, en vaak is het een combinatie.
De terughoudendheid van banken om het mkb op traditionele wijze te financieren is eenvoudig te verklaren: de kosten zijn te hoog. De gemiddelde kostenpost voor een bank met betrekking tot een mkb-krediet bedraagt ongeveer € 5.000,-. Maar ook aan de kant van regelgeving bij banken spelen de ontwikkelingen een rol in het wel of niet willen financieren van het mkb. Als gevolg van de hogere kapitaaleisen voor banken willen zij minder en korter financieren, gaan rentes omhoog en neemt de persoonlijke advisering en ondersteuning van ondernemers af.
Een crisis laat zien dat de bomen niet altijd tot in de hemel groeien. Ondernemen betekent risico lopen en een goede ondernemer anticipeert hierop, heeft inzicht en kan tijdig bijsturen. Zo kun je zorgen dat je interne factoren op orde hebt en voorkomen dat je veel last krijgt van de externe factoren.
Wat zijn naast de terughoudendheid van banken meer recente ontwikkelingen in de financieringsmarkt?
Indien een mkb-ondernemer via de eigen bank op eigen balans een passende financiering kan krijgen, is dit volgens mij de te prefereren oplossing wanneer je kijkt naar de complexiteit en kosten. Mocht deze optie niet afdoende beschikbaar zijn en kan de investering niet uitgesteld worden, dan moet je overwegen om middelen aan te trekken bij niet-bancaire partijen. Dit is niet zo zeer een nieuwe ontwikkeling, tot de vorige eeuw was het zelfs heel gebruikelijk om onderhands leningen te plaatsen bij familie, belanghebbenden of via de beurs. De grote liquiditeit bij banken heeft deze vorm van financieren echter de afgelopen decennia verdrongen.
Door de gewijzigde positie van banken ontstaat er nu opnieuw een rol voor andere partijen in de kapitaalmarkt. Zowel aan de vraag- als aanbodzijde is de markt zichzelf opnieuw aan het uitvinden: grotere transparantie, duurzaam ondernemen, maatschappelijke betrokkenheid en impact en verdere digitalisering moeten een plek krijgen wil men een nieuw publiek kunnen aanspreken. Tegelijkertijd is de wet- en regelgeving in de financiële markt aan het wijzigen. De (Europese) wetgever wil de rechtstreekse toegang van het mkb tot de kapitaalmarkt vereenvoudigen.
Moet je dan kiezen voor een banklening óf een alternatieve lening of is er een tussenvorm?
Je ziet vaak dat ondernemers kiezen voor gestapeld financieren. Dit betekent dat ze naast een bancaire kredietaanvraag ook een beroep doen op andere financieringsinstrumenten, zoals een onderhandse lening, lease, factoring, crowdfunding of de uitgifte van obligaties of aandelen. Gestapeld financieren kan een uitkomst bieden, maar ik vind dat je je altijd moet afvragen hoe je als ondernemer je weg vindt in de snel veranderende kapitaalmarkt. Hoe vind je de juiste bronnen en hou je de kosten van kapitaal in de hand? Volgens mij geeft de Ilfa Roadmap voor funding van ondernemers antwoord op deze vragen.
Wat is dat, de Ilfa Roadmap?
Op basis van onze ervaringen in de financieringsmarkt van de afgelopen 26 jaar hebben wij een stappenplan ontwikkeld. Door de logische opzet, dat wil zeggen het systematisch uiteen trekken van de verschillende stappen in een financiering, en informatie rond nieuwe financieringsbronnen en de regels die daarbij horen, kunnen wij mkb’ers meer inzicht geven in de stappen die genomen moeten worden om tot een succesvolle financiering te komen. Dit kan dus zijn bij de bank, bij een alternatieve bron of via gestapeld financieren.
De Roadmap bestaat uit de volgende stappen:
Ik heb daarbij als doel om de mkb-ondernemer te helpen om zich bewust te worden van keuzes rondom financiering en het formuleren van een eigen beleid daarin. De intentie is om de ondernemer de regie te laten houden over de eigen kredietbehoefte van nu én later. Te afhankelijk worden van een financier is niet in het belang van de ondernemer.
Bij welke soort financieringen kan de Ilfa Roadmap worden ingezet?
Vaak zie je dat het accent ligt op financiering van investeringsbeslissingen, zoals bij vastgoed, inventaris of andere activa, maar bij de Roadmap gaat om de totale financieringsbehoefte, inclusief de financiering van werkkapitaal. We zetten de verschillende stappen, van business case tot en met het beheer van de financiering, systematisch uiteen. Dit betekent overigens niet dat er tussen de stappen geen interactie zit. Soms moet je een of meerdere stappen terugzetten om uiteindelijk verder te komen in het proces. Het steeds toetsen van eerder genomen stappen blijft dus aan de orde. Ik begeleid ondernemers graag in dit proces om samen van investeringsbeslissing naar de uiteindelijke realisatie van de financiering te komen. Bij Ilfa ben ik de laatste tijd regelmatig betrokken bij dit soort trajecten, waar ook een component van (vaak grote) maatschappelijke impact bij zit.
Je noemde maatschappelijke impact eerder ook. Hoe zit het met het rendement van financieringen van ondernemers met maatschappelijke impact?
Een specifieke groep beleggers kan de realisatie van een investering steunen door akkoord te gaan met niet-marktconforme voorwaarden en condities. Het gaat dan vaak om een groep die direct of indirect baat heeft bij het verwezenlijken van de plannen dan wel een groep die vanuit maatschappelijke betrokkenheid wenst dat de plannen gerealiseerd worden. Vaak accepteert men een hoger risico zonder dat hier een corresponderend rendement tegenover staat. Er zijn ook andere opties mogelijk. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan het niet direct betaalbaar stellen van de vergoeding, maar in plaats daarvan het bijschrijven op hoofdsom, hoogte van de vergoeding afhankelijk stellen van de mate van succes van de plannen en/of een (gedeeltelijke) vergoeding in de vorm van een product of een dienst. Verschillende vormen van crowdfunding zijn een goed voorbeeld hiervan. Maatschappelijke vormen van rendement kunnen ook gekoppeld worden aan instrumenten die via de traditionele routes worden aangeboden of verkregen.
Dat klinkt best ingewikkeld!
Dat valt mee, maar financieren is wel echt een vak. De strategie die de organisatie moet formuleren dient aan te sluiten op de mate van risico dat men wenst c.q. kan lopen. Het profiel van de onderneming zal hierin een belangrijk gegeven zijn. Zo zal een starter veel flexibeler willen blijven dan een organisatie die al een tijd staat en goed draait. Ik neem vaak na het profiel het kostenaspect in ogenschouw. Gegeven het gekozen profiel streef ik naar een optimale verhouding tussen risico en kosten en rendement. Mijn motto is dat een goede voorbereiding het allerbelangrijkste is om een financieringsaanvraag succesvol af te ronden. Kort samengevat bestaat een goede voorbereiding uit:
Als een mkb-ondernemer zich via deze stappen goed voorbereid wordt de juiste financiering bij de juiste aanbieder gevonden. Je voorkomt dat de ondernemer met onvoldoende onderbouwing bij een verkeerd loket aanklopt. Onze aanpak wordt herkent én erkent door de financiële markt.
Het is dus niet heel ingewikkeld als je weet wat je moet doen. Hebben mkb’ers genoeg kennis over financieringen?
Er is een stijgende vraag naar informatie. Als je naar de cijfers kijkt, zie je dat een op de acht ondernemers (13 %) per jaar behoefte heeft aan informatie over financiering. De helft van hen wint deze informatie in bij de bank (51 %) en op internet (46 %). Een derde (30 %) raadpleegt een financieel adviseur, 24 % een accountant en 21 % een boekhouder. Daaruit en uit mijn ervaringen en gesprekken met ondernemers concludeer ik dat bij veel mkb-ondernemer onvoldoende kennis aanwezig is over financieren. Dat hoeft helemaal geen probleem te zijn. De mkb’ers zijn dagelijks bezig met hun bedrijf en hun werkzaamheden. Ik zie voor adviseurs als Ilfa een mooie rol weggelegd. Wij kunnen met onze passie voor financieren ondernemers steunen, zodat zij zich kunnen blijven toeleggen op hun passie: ondernemen.
